W omawianym okresie sprawozdawczym praca Zarządu skupiona była na realizacji bieżących zadań statutowych samorządu rolniczego województwa podlaskiego. Zarząd PIR działał w oparciu o Ustawę o izbach rolniczych i Statut Podlaskiej Izby Rolniczej. Spotkanie zwołał Prezes Podlaskiej Izby Rolniczej Grzegorz Leszczyński. W przedstawionym okresie sprawozdawczym odbyły się dwa spotkania, a w posiedzeniach wzięli udział wszyscy członkowie zarządu oraz dyrektor biura- Barbara Laskowska.
W omawianym okresie Zarząd Podlaskiej Izby Rolniczej opiniował następujące akty prawne:
- rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie stawek opłat za czynności wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną
Nie wniesiono uwag do projektu.
- Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zakresu czynności o charakterze pomocniczym wykonywanych przez osoby niebędące pracownikami Inspekcji Weterynaryjnej oraz kwalifikacji tych osób.
Zaopiniowano pozytywnie.
- Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Nie wniesiono uwag do projektu.
- Propozycja wprowadzenia ekoschematu rolnictwo węglowe
Zaproponowano, aby warunek osiągnięcia minimalnej liczby punktów wynoszący 25% znieść lub zmniejszyć do wartości minimalnej (max. 10%). Jest to propozycja, która zniechęci rolników do korzystania z ekoschematu, a w niektórych przypadkach może uniemożliwić pozyskanie dodatkowych środków z tej formy pomocy. Co więcej stawka i liczba punktów powinna być znana przed przystąpieniem do ekoschemtu, ponieważ nie może być sytuacji w której rolnik decyduje się na realizacje poszczególnych praktyk, ponosi koszty i nakłady pracy a potem okazuje się, iż nie otrzyma zakładanych środków finansowych.
Ponadto:
1) Należy wprowadzić możliwość łączenia wariantu 8. Wymieszanie słomy z glebą z wariantem, 6. Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, ponieważ do prawidłowego rozkładu słomy w glebie niezbędny jest azot, który zawarty jest w płynnych nawozach naturalnych.
2) Po raz kolejny już zwracamy uwagę, iż wprowadzenie wariantu 5. Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji w zaproponowanym czasie jest to trudne do wykonania. Niejednokrotnie żeby skorzystać z tego działania rolnik będzie musiał wykonywać zabieg wymieszania obornika z glebą w porach nocnych, co przełoży się na hałas i spowoduje konflikty na obszarach wiejskich co już obecnie w okresie nasilonych prac sezonowych często ma miejsce. W związku z powyższym proponujemy wydłużyć czas wymieszania obornika z glebą do co najmniej 24 godzin.
3) W przypadku ekoschematu dobrostan zwierząt, kategorycznie sprzeciwiamy się wprowadzeniu limitu 150 DJP dla danej grupy technologicznej, wprowadzaniu jakichkolwiek ograniczeń dotyczących minimalnych bądź maksymalnych wartości DJP/ha oraz wprowadzaniu systemu punktowego dla każdego gospodarstwa. Są to warunki, które spowodują, iż większość gospodarstw w Polsce, które utrzymują np. krowy mleczne w systemie wolnostanowiskowym o powiększonej powierzchni bytowej nie będzie mogło skorzystać z proponowanej możliwości ze względu na te ograniczenia. Jednocześnie proponujemy aby znieść obowiązek odbycia jednorazowego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków. Antybiotyki w hodowli zwierząt bezwzględnie podawane są na wyraźnie zalecenie i pod kontrolą lekarza weterynarii. Rolnik nigdy nie decyduje sam o tej formie leczenia i rozumie, że jest to ostateczność.
4) Należy również znieść degresywność w przypadku płatności dobrostanowej lub pozostawić ją na poziomie już obowiązującym (1 – 100 DJP – 100%, 101 – 150 DJP – 75 %, pow. 150 DJP– 50%) . W Polsce jest stosunkowo niewiele gospodarstw, które korzystają z tej formy pomocy, a wprowadzanie kolejnych ograniczeń spowoduje ich zmniejszenie lub brak motywacji potencjalnych beneficjentów do zmiany sposobu utrzymywania zwierząt w swoich gospodarstwach na bardziej prozdrowotny.
5) Proponujemy aby płatność do bydła opasowego przyznawana była od urodzenia do 24 m-ca życia. Wykluczone jest wprowadzenie wymogu dotyczącego sposobu żywienia zwierząt trawożernych pasza z własnego gospodarstwa (inną niż kiszonki) na poziomie 80 %, a innych niż trawożerne na poziomie 60 % przygotowywanych we własnym gospodarstwie. Jest to niedopuszczalne i daleko ingerującą w produkcję rolniczą. W większości gospodarstw nie do osiągnięcia, ponieważ dobrze zbilansowana pasza dla zwierząt wymaga wielu składników i gatunków roślin, których gospodarstwa nie są w stanie uprawiać we własnym zakresie ze względu na warunki glebowe i klimatyczne na gruntach. W przypadku wymogów dotyczących krów mlecznych proponujemy usunięcie zapisu dotyczącego zapewnienia dostępu do wybiegu oraz nieoddzielania młodych od matek przez minimum 5 dni. W takim przypadku krowa i ciele bardzo się do siebie przywiązują. Oddzielnie ich jest trudne, co więcej krowa bardzo traci na wydajności, co więcej trzymając mleko dla cielęcia następuje bardzo duże ryzyko zapalenia i konieczność podawania hormonów. Budzący wątpliwości jest też zapis, który mówi o utrzymywaniu zwierząt na ściółce lub podobnym materiale – na powierzchni minimum stanowiska/legowiska. Obecnie nie stosowany jest ten sposób utrzymania. Ten sam punkt znajduje się również utrzymania w przypadku loch i tuczników. Obecnie stosowanie słomy bądź trocin w przypadku utrzymywania loch jest zakazany z powodu zagrożenia ASF. Natomiast w przypadku tuczników szerokie zastosowanie mają ruszty betonowe i jest dogodna forma utrzymania tej grupy technologicznej. Branży utrzymującej ze względu na trudną sytuację na rynku trzody chlewnej nie stać na kolejne wydatki budowlane tym razem związane ze zmianą utrzymania zwierząt. Konieczna jest też zmiana zapisu dotyczącego nieoddzielania młodych od matek przez minimum 35 dni. Maksymalna ilość dni to 28 w przeciwnym razie zaburzeniu ulegnie cały cykl produkcji w trzodzie chlewnej. Absurdalna jest też propozycja dotycząca dostawy zwierząt do zakładów ubojowych do 50 km bądź do najbliższego zakładu. Obecnie zostało niewiele zakładów ubojowych, są miejsca w Polsce gdzie ta odległość jest znacznie większa niż 50 km, co więcej często te najbliższe nie są zainteresowane zwierzętami od lokalnych dostawców, ponieważ zaopatrują się tuczem z zagranicy.
6) 25% środków finansowych z ekoschematu rolnictwo węglowe przenieść na ekoschemat dobrostan zwierząt. Brak produkcji zwierzęcej spowoduje zachwianie produkcji zbóż. Jeśli środki nie zostaną zwiększone na dobrostan rolnicy nie będą korzystać z ekoschematów. Przy obecnych kosztach nie jest to żadna zachęta do kontynuowania produkcji zwierzęcej.
7) Ekoschemat rolnictwo ekologiczne przenieść do II filaru co uwolni środki na pozostałe działania. Natomiast w II filarze środki z modernizacji powinny być również skierowane na ekoschemat dobrostan zwierząt. Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych przenieść do działań związanych z ochroną środowiska.
8) Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji – powinno otrzymać 3 punkty, a wymieszanie słomy z glebą – 1 punkt. Zlikwidować ekoschemat pn. Uproszczone systemy uprawy – lub punktować go tylko 1 punktem.
9) Nieutrzymywanie w systemie jarzmowym; dopuszcza się jednak utrzymywanie loch w jarzmie w okresie okołoporodowym nie dłużej jednak niż przez 14 dni.
Zaproponowana 14-dniowa możliwość utrzymywania loch w systemie jarzmowym podczas okresu okołoporodowego jest zbyt krótka, aby móc zrealizować ją w gospodarstwach. Maciory wprowadza się do kojców porodowych dla loch zazwyczaj dwa tygodnie przed wyproszeniem, aby przyzwyczaić zwierzę do nowego środowiska i oszczędzić zbędnego stresu bezpośrednio przed porodem. Zastosowanie jarzm musi odbyć się minimum 2-3 dni przed porodem, w związku z czym po oproszeniu zostałoby tylko 11-12 dni możliwości utrzymywania w jarzmie, po których musiałoby nastąpić przemieszczenie lochy do kojca bezjarzmowego, co wiązałoby się zarówno ze stresem zwierząt, jak i zagrożeniem bezpieczeństwa dla osób obsługujących. W związku z tym wnioskujemy o wprowadzenie możliwości maksymalnie 28-dni utrzymania zwierząt w systemie jarzmowym, co przyczyni się do zmniejszenia upadków nowo narodzonych zwierząt oraz zmniejszenia stresu okołoporodowego loch.
W omawianym okresie Zarząd Podlaskiej Izby Rolniczej występował w sprawach dotyczących aktualnych problemów w sektorze rolnym, także tych zgłaszanych przez Rady Powiatowe Podlaskiej Izby Rolniczej:
6 czerwca 2022r.- Odpowiedź na wniosek Rady Powiatowej PIR w Łomży ws. zwiększenia wysokości podatku akcyzowego;
6 czerwca 2022r.- Odpowiedź na wniosek ws. czipowania psów;
6 czerwca 2022r.- Odpowiedź wniosek Pani Haliny Gałki w związku z prośbą o interwencję;
23 czerwca 2022r.- Pismo do KRIR ws. wydłużenia naborów o pomoc dla gospodarstw w których wystąpiły straty w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych;
27 czerwca 2022r.- Wystąpienie do KRIR, realizujące wniosek Walnego Zgromadzenia PIR dot. zabezpieczenia nośników energii dla rolnictwa i przemysłu spożywczego;
Wydarzenia z udziałem przedstawicieli Zarządu Podlaskiej Izby Rolniczej:
8 czerwca 2022r.- XX Zjazd delegatów Stowarzyszenia Naukowo- Technicznego Inżynierów i Techników Rolnictwa w Białymstoku- na spotkanie została oddelegowana Anna Pietraszewicz- pracownik biura w Porosłach;
9 czerwca 2022r.- Spotkanie w ramach partnerstwa lokalnego na rzecz promocji zatrudnienia oraz rozwoju zasobów ludzkich w województwie podlaskim- udział wzięła Agnieszka Artemiuk- z-ca dyrektor biura;
9- 10 czerwca 2022r.- Konferencja pn. „Bezpieczeństwo finansowe i zdrowotne kobiet na wsi” dla członkiń Rady Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich przy KRIR, udział wzięła Jolanta Wielgat;
10 czerwca 2022r.- spotkanie Zespołu opiniodawczo- doradczego ds. opracowania modelu gospodarowania wodą na obszarze Natura 2000. W spotkaniu udział wzięli Marek Siniło- wiceprezes, Wojciech Łuba- Przewodniczący Rady Powiatowej PIR w Zambrowie;
12 czerwca 2022r.- Festyn sportowo- rekreacyjny Powitanie lata Rudka 2022- udział wziął Grzegorz Leszczyński- prezes;
13 czerwca 2022r.- Podlaska Izba Rolnicza zorganizowała spotkanie podlaskich rolników zamieszkujących i użytkujących łąki na Obszarze Bagno Wizna oraz ekologów. Oficjalne spotkanie było poprzedzone lustracją w terenie, gdzie naukowcy oceniali glebę torfową. Ich zdaniem torfowiska na tym terenie muszą być chronione i nie osuszane. Argumentują to dbaniem o siedliska ptaków oraz potrzebą redukcji CO2. Rolnicy obawiają się jednak, że nieuchronną konsekwencją braku osuszania będzie powstawanie rozlewisk na terenach użytkowanych rolniczo. Jednogłośnie mówią stanowcze NIE tworzeniu mokradeł na ich łąkach. Pasza z tego obszaru to pożywienie o wartości 100-200 mln zł dla ok. 10 tys. sztuk krów. Pozyskiwane mleko dostarczane jest do trzech wiodących mleczarni w Piątnicy, Grajewie i Wysokiem Mazowieckiem. Problem dotyczy kilkuset gospodarstw rolnych.
Dalsze konsultacje nowego planu ochrony Natura 2000 „Bagno Wizna” zostały przeniesione do Urzędu Gminy Rutki. Spotkanie odbyło się z udziałem Wiceministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Lecha Antoniego Kołakowskiego, przedstawicielami Podlaskiej Izby Rolniczej oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Wód Polskich, Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, posłów, ekologów i przedstawicielami nauki. Rolnicy stwierdzili, że gotowi są na pewne kompromisy. Im także zależy na tym, by uporządkować gospodarkę wodną na tym terenie. Zgadzają się nawet podzielić łąki, by te mniej atrakcyjne rolniczo pozostawić tylko przyrodzie, a zająć się intensywnie częścią, gdzie mogą uzyskać dobrej jakości paszę. Warto jednak podkreślić, że aby to zrealizować potrzebna jest nie tylko infrastruktura, ale i instytucja, która mogłaby nią się opiekować. Pierwszym krokiem i nadzieją na rozwiązanie problemu ma być ekspertyza hydrologiczna, która pozwoli zaplanować obieg wody, by nie przerywając ciągłości rolnej, zapewnić korzyść dla przedmiotów ochrony przyrody. Dokument jest w trakcie opracowania i ma być gotowy jesienią tego roku. Przedstawia aż 9 scenariuszy, w zależności od obranego kierunku: skrajnej ochrony przyrody, biznesowy nastawiony na optymalizację produkcji rolnej lub pośredni oraz dodatkowo przygotowywane są w trzech różnych wariantach klimatycznych. Pojawiła się również idea powołania pełnomocnika rządu, który zajmie się problemem terenów Bagno Wizna, ich zagospodarowaniem oraz właściwym utrzymaniem;
19 czerwca 2022r- Warsztaty polowe pt. „Rozpowszechnianie informacji o zasadach rolnictwa zrównoważonego ze szczególnym uwzględnieniem właściwego doboru odmian roślin uprawnych i innowacyjnych technik w rolnictwie” w SDOO w Krzyżewie, udział wziął Marek Siniło- wiceprezes;
20 czerwca 2022r.- spotkanie Dyrektorów Izb Rolniczych ws. powołania sądu arbitrażowego z zakresu szkód łowieckich. Udział wzięła Barbara Laskowska- dyrektor biura;
20-21 czerwca 2022r.- Wizytacja gospodarstw przez komisję konkursową „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”, do prac której został oddelegowany Witold Grunwald- członek zarządu;
21 czerwca 2022r.- Rozstrzygnięcie konkursu filmowego „Pszczoła w obiektywie”. Izbę reprezentował Marek Siniło- wiceprezes, który wręczył laureatom upominki oraz pamiątkowe dyplomy;
22 czerwca 2022r.- Spotkanie w MRiRW w sprawie omówienia Krajowego Planu Strategicznego pod kątem ekoschematów i dobrostanu zwierząt. W obradach uczestniczył Grzegorz Leszczyński- prezes;
23 czerwca 2022r.- Warsztaty dla członków Zespołu ds. analizy szans i zagrożeń oraz potencjalnych kierunków rozwoju obszarów wiejskich do 2030 i do prac nad aktualizacją strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030. Do udziału w spotkaniu został oddelegowany Krzysztof Malczyk- pracownik biura PIR w Sokółce;
24 czerwca 2022r.- spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy w ramach opracowania projektu planu ochrony Biebrzańskiego Parku Narodowego. Podczas spotkania Podlaską Izbę Rolniczą reprezentowali Stanisław Rogalski- Przewodniczący RP PIR w Mońkach oraz Elżbieta Szumska- delegatka do WZ PIR.
25- 26 czerwca 2022r.- Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Szepietowie i Dni z doradztwem rolniczym. Podczas wystawy Podlaska Izba Rolnicza zorganizowała „Biesiadę Miodową z Pszczółką” sfinansowaną z Funduszu Roślin Oleistych;
30 czerwca 2022r.- Europejskie Forum Rolnicze 2022 w Warszawie, udział wziął …
Ponadto w omawianym okresie sprawozdawczym:
- Na podstawie ustawy z dn. 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych wydano opinie w sprawie zmiany przeznaczenia gruntów leśnych lasów niepaństwowych na cele nieleśne (powiat suwalski- 1).
- Udzielono odpowiedzi na zapytanie KOWR ws. popytu na grunty rolne.
- Mając na uwadze art. 8292 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego wydano 3 opinie komornicze w zakresie niezbędności przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji.
- Na podstawie art. 46d pkt. 5 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. 1995 Nr 147 poz. 713) w oględzinach w wyniku wniesienia odwołania udział wziął przedstawiciel izby rolniczej. W omawianym okresie odbyło się szacowanie szkód wyrządzonych przez zwierzynę łowną na terenie powiatu białostockiego- 1.
- Podlaska Izba Rolnicza wystąpiła do Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie o wpisanie na listę doradców pracowników, którzy ukończyli szkolenie na doradcę rolniczego.
Sporządziła:
Justyna Kaliszewicz